Przełomowa decyzja ZUS. Jednorazowy dodatek 2500 zł trafi do wielu osób. Kto jest na liście?

Dodatek dopełniający to nowa forma wsparcia finansowego, wprowadzona przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych od 1 stycznia 2025 roku. Jest to świadczenie przeznaczone dla osób, które nie tylko pobierają rentę socjalną, ale również posiadają orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji. Wysokość tego dodatku wynosi 2520 zł miesięcznie, a jego konstrukcja zakłada coroczną waloryzację, czyli automatyczne zwiększanie świadczenia w zależności od poziomu inflacji.

Nowe świadczenie jest odpowiedzią na długo zgłaszane postulaty środowisk reprezentujących osoby z niepełnosprawnościami. Eksperci wskazują, że osoby całkowicie pozbawione możliwości pracy i niezależnego funkcjonowania ponoszą bardzo wysokie koszty związane z leczeniem, rehabilitacją, wsparciem ze strony opiekunów oraz dostosowaniem miejsca zamieszkania do swoich potrzeb. Jak podkreślają analitycy: „Osoby całkowicie niezdolne do pracy i samodzielnej egzystencji ponoszą szczególnie wysokie koszty związane z leczeniem, rehabilitacją, pomocą osób trzecich i adaptacją przestrzeni życiowej do swoich potrzeb”.

Komu dokładnie przysługuje nowy dodatek?

Aby móc ubiegać się o dodatek dopełniający, trzeba spełnić trzy warunki jednocześnie:

• posiadać prawo do renty socjalnej,

Sama renta socjalna nie wystarczy – konieczne jest formalne potwierdzenie przez instytucję orzekającą, że osoba potrzebuje codziennej pomocy w podstawowych czynnościach życiowych. Dopiero wtedy świadczenie będzie mogło zostać naliczone.

Dwie drogi do uzyskania świadczenia

ZUS zastosował dwa różne tryby przyznawania dodatku. Pierwszy z nich dotyczy osób, które już przed 1 stycznia 2025 roku posiadały wszystkie wymagane dokumenty. Dla nich procedura jest uproszczona – ZUS sam zidentyfikuje takie przypadki i automatycznie naliczy i wypłaci należne środki. Jak informuje instytucja: „Osoby, które przed 1 stycznia 2025 roku posiadały już przyznaną rentę socjalną oraz orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji, otrzymają dodatek dopełniający automatycznie, bez konieczności składania jakichkolwiek wniosków czy wypełniania dodatkowych formularzy”.

Drugi przypadek obejmuje osoby, które mają rentę socjalną, ale dopiero po rozpoczęciu 2025 roku uzyskają orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji. W ich sytuacji konieczne jest złożenie specjalnego wniosku w ZUS. Bez tego dokumentu nie otrzymają dodatku – nawet jeśli spełniają wszystkie inne wymogi. ZUS jednoznacznie zaznacza: „Te osoby, po otrzymaniu takiego orzeczenia, muszą złożyć w ZUS-ie specjalny wniosek o przyznanie dodatku dopełniającego. Bez tego formalnego kroku świadczenie nie zostanie im przyznane, nawet jeśli spełniają wszystkie pozostałe kryteria”.

Wypłaty już od maja – także z wyrównaniem

Zgodnie z harmonogramem, pierwsze przelewy nowego świadczenia trafią na konta uprawnionych w maju 2025 roku. Osoby, które mają prawo do dodatku w trybie automatycznym, otrzymają jednorazowo także wyrównanie za wcześniejsze miesiące – od stycznia do kwietnia. Łącznie może to być nawet 10 080 zł.

„Osoby uprawnione do automatycznego otrzymania świadczenia mogą liczyć na wyrównanie za poprzednie miesiące, począwszy od stycznia. Oznacza to, że w maju na ich konta wpłynie jednorazowo nawet ponad 10 tysięcy złotych”.

Natomiast ci, którzy będą musieli składać wniosek, mogą liczyć na wypłatę dodatku od miesiąca jego złożenia – przy założeniu, że spełniają wszystkie kryteria formalne. Świadczenie nie zostanie naliczone wstecznie za okres przed datą złożenia wniosku.

Limity i potrącenia – świadczenie nie jest bezwarunkowe

Choć dodatek dopełniający może istotnie poprawić sytuację finansową wielu osób, należy pamiętać o istotnych ograniczeniach. Pełna kwota 2520 zł przysługuje wyłącznie wtedy, gdy łączna suma pobieranych świadczeń – renty socjalnej i ewentualnej renty rodzinnej – nie przekracza 300 procent najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. W razie przekroczenia tej granicy, kwota dodatku zostanie proporcjonalnie zmniejszona.

Kolejną istotną kwestią są obowiązkowe obciążenia fiskalne i składkowe. Jak wyjaśnia ZUS: „Od dodatku dopełniającego będzie pobierana składka na ubezpieczenie zdrowotne oraz zaliczka na podatek dochodowy. Ponadto świadczenie to podlega standardowym zasadom potrąceń i może być objęte postępowaniem egzekucyjnym, dokładnie tak samo jak podstawowa renta socjalna”.

Znaczenie dodatku w szerszym kontekście

Nowe świadczenie stanowi istotny element większej reformy systemu pomocy społecznej w Polsce. Organizacje działające na rzecz osób z niepełnosprawnościami od wielu lat podkreślały, że dotychczasowy poziom wsparcia był niewystarczający. Choć wprowadzenie dodatku dopełniającego nie rozwiązuje wszystkich problemów, to – jak zauważają eksperci – jest to ważny krok na drodze do poprawy warunków życia osób najbardziej poszkodowanych przez los.

„Wprowadzenie dodatku dopełniającego, choć nie rozwiązuje wszystkich problemów, jest krokiem w kierunku poprawy sytuacji materialnej osób z najcięższymi niepełnosprawnościami”.

Gdzie szukać informacji?

Osoby zainteresowane nowym świadczeniem mogą skorzystać z różnych źródeł informacji: lokalnych oddziałów ZUS, infolinii oraz elektronicznej Platformy Usług Elektronicznych (PUE ZUS). Szczegółowe informacje dotyczące składania wniosków, procedur oraz wymaganych dokumentów można znaleźć na stronie internetowej ZUS.

„Zakład Ubezpieczeń Społecznych zachęca wszystkie osoby uprawnione do nowego świadczenia, które nie otrzymają go automatycznie, do jak najszybszego składania wniosków po uzyskaniu wymaganych orzeczeń”.

Perspektywa na przyszłość

Dodatek dopełniający do renty socjalnej należy dziś do najwyższych comiesięcznych świadczeń dodatkowych oferowanych przez ZUS. Wraz z corocznie waloryzowaną rentą socjalną może zapewnić osobom z najpoważniejszymi niepełnosprawnościami większą stabilność finansową, ułatwić codzienne funkcjonowanie oraz zwiększyć ich bezpieczeństwo ekonomiczne.

„Dodatek dopełniający do renty socjalnej to jedno z najwyższych comiesięcznych świadczeń dodatkowych wprowadzonych w ostatnich latach przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych”.